Crayelheide

Het 210 hectare metende natuurgebied van de Crayelheide strekt zich uit over de voormalige gemeente Maasbree (80 hectare) en de gemeente Venlo (130 hectare). Het gebied grenst aan de noordzijde van het door de Stichting het Limburgs Landschap onderhouden natuurgebied Dubbroek.

Etymologie

De naam is afgeleid van kraai-lo ofwel kraaienbos en komt al in 1767 voor als Kraayel.

Ontwikkelingsgeschiedenis

Ontginning

Tijdens de Grote Depressie werd de Crayelheide in het kader van de werkverschaffing grotendeels ontgonnen. Later werd het een bos-, veen- en landbouwgebied dat voor dagrecreatie werd gebruikt.

Militaire bestemming

In streekplannen uit 1967 en 1982 kreeg het gebied de bestemming militair oefenterrein. De soldaten van de Frederik Hendrikkazerne (Venlo) in Blerick, die op de Groote Heide in Venlo oefenden, zouden in de toekomst de Crayelheide moeten gebruiken. De gemeente Venlo maakte hiertegen aanvankelijk bezwaar omdat ze de heide beschouwde als een agrarisch gebied met landschappelijke waarde. Het college van B en W en later ook de meerderheid van de gemeenteraad gingen onder druk van het ministerie van Defensie, dat vasthield aan de aanwijzing tot militair oefenterrein, echter langzaam maar zeker overstag.

Protest

De bevolking van de Boekend, het kerkdorp waarvan de Crayelheide deel uitmaakt, die vreesde voor aantasting van de leefbaarheid van haar woonplaats, was het niet eens met de beslissing van de gemeente. De vereniging Boekender Belang en de LLTB Blerick/Boekend ageerden fel tegen de plannen. Ze hadden in eerste instantie echter geen succes, want eind 1983 ging de Venlose gemeenteraad in meerderheid met de militaire bestemming akkoord. Desondanks bleven de beide organisaties zich verzetten. In februari 1984 richtten ze samen een comité op dat actie moest gaan ondernemen tegen de aanleg van het oefenterrein. Het comité wist zich alsnog van de steun van de gemeenteraad verzekerd. De raad stemde in 1985 tegen de aanwijzing van de Crayelheide als militair terrein en kreeg B en W zo ver dat het college in het bestemmingsplan voor het buitengebied Blerick geen oefenterrein intekende.

Inmenging van de overheid

Dit besluit werd echter door Gedeputeerde Staten van Limburg afgekeurd. Reden voor B en W om de zaak in 1986 voor te leggen aan de Raad van State. Deze verklaarde het beroep van Venlo in 1989 ongegrond, zodat de aanleg van het militair oefenterrein door kon gaan. Als gevolg van de veranderde verhoudingen met het Oostblok bleek het ministerie van Defensie in 1991 niet de oorspronkelijke 150 hectare nodig te hebben, maar slechts 103 hectare. Dit leidde opnieuw tot commotie bij de bevolking, want veel agrariërs hadden er bij hun bedrijfsplannen rekening mee gehouden dat ze bepaalde stukken grond kwijt zouden raken en hadden niet of nauwelijks meer geïnvesteerd. De meeste bewoners waren echter blij met de inkrimping van het terrein. De aanleg daarvan had in 1994 nog niet zijn beslag gekregen.

Natuurgebied

Intussen heeft de Frederik Hendrikkazerne haar deuren gesloten en is het gebied behouden voor recreatie. Beide gemeenten zijn elk voor hun eigen deel van het gebied eigenaar van het natuurgebied. Nu is men in gesprek met de stichting Staatsbosbeheer om het gebied te behouden en te beheren. Kenmerkend is tegenwoordig de benaming coulisselandschap, wat wil zeggen dat kleine agrarische percelen worden afgewisseld door stroken bos. Ook is het gebied vanwege de diversiteit aan vogelsoorten een gewild gebied geworden voor vogelaars.