Kasteel Arcen is een dubbel omgracht statig buitenhuis in het dorp Arcen.
Het kasteel
De huidige voorburcht staat op de plek van een in 1646 verwoeste voorganger en werd in 1653 gebouwd door Marcelis van Gelder, heer van Arcen. Zijn kleinzoon Adolf stichtte in het begin van de 18e eeuw het huidige hoofdgebouw. Boven de poort van de voorburcht prijkt een gebeeldhouwde steen met het alliantiewapen van Gelder-van Lützenrode. Een van elders overgebrachte steen met het alliantiewapen van Gelder-van Nesselrode bevindt zich aan de zuidzijde van het plein. Het kasteel is van baksteen behalve bij de omlijsting van de hoofdingang, die uit natuursteen bestaat. Het hoofdgebouw had aanvankelijk op de Franse manier twee vooruitspringende zijvleugels, maar die aan de noordzijde is na een brand in de 19e eeuw gesloopt. Het huidige kasteel bevindt zich in goede staat, sinds het onderdeel uitmaakt van de Kasteeltuinen van Arcen. Van de burcht die aan het thans bestaande kasteel vooraf ging is vrijwel niets meer over. De restanten ervan bevinden zich ten westen van het huidige kasteel, iets ten noorden van de Wymarse Molen, een gerestaureerde watermolen die, behalve in de wintermaanden, te bezichtigen is.
Sinds 2013 is niet alleen het landgoed zelf, maar ook de exploitatie van de tuinen inhanden van de stichting Het Limburgs Landschap.
de bewoners
In de 14e eeuw waren de Van Buerens heren van Arcen. Door huwelijk kwamen vervolgens heerlijkheid en kasteel in het bezit van het geslacht Schenck van Nijdeggen en daarna aan de Van Gelders.
Kasteel Arcen, respectievelijk de buitenzijde en het hoofdgebouw
Kasteeldomein
- Het landgoed
- Het complete landgoed Arcen telt circa 450 hectare en is, sinds de aanleg van de N271 in twee delen gesplitst. Aan de westzijde ligt het eigenlijke kasteel met kasteeltuinen, aan de oostzijde ligt het gebied Lingsfort. Het gehele landgoed is in 1976 aangekocht door de Stichting Het Limburgs Landschap, en halverwege de jaren tachtig werd het kasteel gerestaureerd. Buiten het kasteel en de kasteeltuinen bestaat het landgoed tegenwoordig vooral uit enkele bostypen. Ook de Barbara’s Weerd, dat vooral wordt gedomineerd door graslandschappen waar Galloways grazen, is onderdeel van het landgoed.
- Kasteelhof
- De kasteelhof is een binnenplaats waar vooral terrasjes de indeling domineren. De functie is dan ook voornamelijk horeca.
- Koetshuis
- Het koetshuis was van oudsher de stalling voor koetsen en landbouwwerktuigen. Later werd dit pand betrokken door de Zwitserse Kunstschilder Friedrich Deusser en werd het zijn atelier.
Het park
De kasteeltuinen bestrijken, binnen het totale landgoed, een oppervlakte van circa 32 hectare. Het eigenlijke park van de Kasteeltuinen bestaat uit een vijftal tuinen (op alfabet):
- Casa Verde
- Dit is in feite een (subtropische) kas met vooral mediterrane en tropische planten, onder andere bananenboom, paradijsvogelbloem, boomvarens, mastiekboom, olijfboom en yucca. Daarnaast is in deze kas een vijver aangelegd met koikarpers.
- Lommerrijk
- Deze tuin kenmerkt zich vooral door de verschillende beekjes en watervallen. Hier bevinden zich onder andere longkruid, astilbe en doodshoofdaapjes.
- Rosarium
- Deze tuin spreekt voor zich: hier bevinden zich, verspreid over tien tuinen, verschillende soorten rozen.
- Watertuin
- Deze tuin lijkt het meest op een park, met uitgebreide waterpartijen en met gras begroeide glooiingen. Hier bevinden zich onder andere de kornoelje, de pijnboom en de mammoetboom.
- Wereldtuin
- Dit is een verzameling van verschillende tuinsoorten over de hele wereld. Zo is er een Italiaanse tuin, een bordertuin, een bamboebos en de Acertuin.
Dieren
Naast verschillende planten in de verschillende tuinen bevinden zich hier ook verscheidene diersoorten, verspreid over de verschillende tuinen. Enkele van deze dieren: zwarte zwaan, valkparkiet, helmparelhoen, ooievaar, flamingo, koi, belugasteur.
Status: Zowel het kasteel zelf als de kasteeltuinen zijn beschermd als Rijksmonument