Rosariumbuurt

De Rosariumbuurt is de derde kwadrant in de binnenstad van Venlo. Jarenlang werd het centrum van de stad als één wijk gezien, maar de laatste jaren wordt weer teruggegrepen naar de wijkindeling uit de tijd toen Venlo nog een vestingstad was.

De stad was in vier kwadranten ingedeeld. De hoofdstraten liepen noord-zuid (Geldersepoort of Helpoort via de Lomstraat en de Vleesstraat naar de Roermondsepoort) en oost-west (Keulsepoort of Laerpoort) via de Groote Beick of de Parade via de Gasthuistraat en de Steenstraat naar de Maaspoort of Waterpoort). De plek waar de twee hoofdstraten elkaar kruisten heette het Cruys ofwel de Markt. De Rosariumbuurt dankt haar naam aan het centraal in de wijk gelegen rozenpark.

De kwadranten zijn tegen de klok in opgedeeld, beginnende bij het kwartier in het zuid-westen:

• 1e kwadrant, een buurt waar veel buitenlanders woonden, zoals Klein Italië waar Italianen woonden en de Jodenbuurt waar Joden woonden
• 2e kwadrant, het Kloosterkwartier, een plek waar veel kloosters lagen
• 3e kwadrant, waar vroeger het kasteel van de Hertog van Gelre stond en later het militaire terrein van de Huzaren. Later kwam hier de Rosariumbuurt.
• 4e kwadrant, het tegenwoordige Q4

Al zeer vroeg in de middeleeuwen werd in Venlo het christendom gebracht en werd in Venlo een kerk gebouwd. Opmerkelijk is dat in deze begintijd de Venlose parochie onder de ‘moederkerk’ van Tegelen viel en voordat er hier een kerk was de Venlose gelovigen in Tegelen ter kerke gingen. Tegelen is nu een stadsdeel van Venlo. De eerste Venlose kerk is de voorganger van de huidige Martinuskerk. Rondom deze kerk werden de eerste huizen gebouwd, vanwege de verhoging wat de huizen beschermden tegen de overstromingen van de Maas.

Al gauw groeide Venlo snel en werd het een belangrijke stad in Ambt Krieckenbeck van het hertogdom Gelre. De Hertog van Gelre bouwde al gauw een kasteel in Venlo.

De Hertog van Gelre kwam regelmatig naar Venlo en verbleef enkele dagen in zijn kasteel. Belangrijke documenten die hieraan herinneren zijn de keukenboeken die bewaard zijn gebleven. Hierin stond wat de Hertog heeft gegeten tijdens zijn verblijf. Een belangrijk document dat inzicht geeft wat men at en hoe duur ingrediënten waren.

Venlo was een strategische stad en werd o.a. vanuit het kasteel verdedigd, omdat deze aan de stadswal lag. Later werd hier het Minderbroederklooster gevestigd, wat diende als verdedigingspunt. Dit bleef zo tot de ontmanteling van Venlo aan het eind van de 19e eeuw in 1867.

Na de ontmanteling van de stadswal kwam een enorm gebied vrij, wat ter beschikking werd gesteld aan de Huzaren. Het gebied werd militair terrein en had een drinkplaats (huidig rosariumpark) en werd gebruikt als exercitieterrein. In 1913 vertrokken de Huzaren.

Na het vertrek van de Huzaren werden er in het gebied huizen gebouwd. De wijk Rosarium dat tussen 1915 en 1930 werd gebouwd in opdracht van burgemeester Van Rijn. Plan Schaap, genoemd naar de ontwerper ingenieur W.F.C. Schaap uit Arnhem, sloot perfect aan bij de wensen van het gemeentebestuur. Een ruime, parkachtige woonwijk met stedelijke bebouwing, die naast particuliere stadswoningen ook plaats zou bieden aan een aantal publieksgebouwen. De architecten lieten zich inspireren door de bouwstijl van de Amsterdamse School. Het plan dat destijds zorgvuldig is opgezet heeft ondanks oorlogsvernielingen en latere sloop van enkele karakteristieke bouwwerken zijn oude glans niet verloren. Een aantal gebouwen herinnert nog aan de huzarentijd. Zo is parkeergarage ‘Arsenaal’ vernoemd naar het arsenaal van de Huzaren die op die plek stond. Centraal in de wijk ligt nog altijd het rozenpark.

In 2005 verscheen er uitgave van het Rosarium: ‘Een speciale wijk’ : Geschiedenis van het Rosarium in Venlo / Mariet Verberkt, Fr.J. Hermans. De uitgave is een publicatie van het Gemeentearchief Venlo en is online via de website van het archief te verkrijgen.